امتداد یاس

Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA MicrosoftInternetExplorer4 :LatentStyles DefLockedState="false” DefUnhideWhenUsed="true” DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″ LatentStyleCount="267″> ideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″ /> مطالبی را که این مفسّران با استفاده از آیات قرآنی درباره فاطمه زهرا علیهاالسلام و اهل‏بیت علیهم‏السلام متذکّر شده‏اند، می‏توان در قالب چند عنوان نقل کرد :
1. فاطمه علیهاالسلام ، محور اهل بیت علیهم‏السلام
عموم مفسّران در ذیل آیه «مباهله» مطالبی نقل کرده‏اند که محوریّت فاطمه زهرا علیهاالسلام را نشان می‏دهد. آیه چنین است: «فمن حاجّک فیه من بعد ما جاءک من العلم فقل تعالوا ندع ابنائنا و ابناءکم و نساءنا و نساءکم و انفسنا و انفسکم ثم نبتهل فنجعل لعنة اللّه علی الکاذبین»6
مسلّم است که مراد از «ابناء»، امام حسن و امام حسین علیهماالسلام و از «نساء»،7 فقط فاطمه زهرا علیهاالسلام و از «انفس»، حضرت علی علیه‏السلام است. طبری، رازی و زمخشری، هرسه در تفاسیر خود نقل کرده‏اند: وقتی پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم دلایل خود را در مورد قصّه عیسی علیه‏السلام بیان داشت و نصارای نجران نپذیرفتند و بر عقیده نادرست خود درباره عیسی علیه‏السلام اصرار ورزیدند؛ پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم فرمود: «انّ اللّه امرنی ان لم تقبلوا الحجّة ان اباهلکم8؛ خداوند به من دستور داده که اگر حجّت و دلیل را نپذیرفتید، با شما مباهله9 کنم.»
پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم در موعد مقرّر با عبایی مشکی از خانه بیرون آمدند؛ در حالی که حسین علیه‏السلام را در بغل داشتند و دست حسن علیه‏السلام را گرفته بودند. حضرت فاطمه علیهاالسلام در پشت سر پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم و حضرت علی علیه‏السلام نیز پشت سر فاطمه علیهاالسلام بودند. پیامبر به اهل‏بیت علیهم‏السلام فرمود: هرگاه که من دعا کردم، شما آمین بگویید. در این حال، اسقف نجران خطاب به مسیحیان چنین گفت:
«من چهره‏هایی را می‏بینم که اگر از خدا بخواهند کوهی را از جایش بکند، چنین خواهد شد، پس مباهله نکنید که هلاک خواهید شد و بر روی زمین تا روز قیامت نصرانی باقی نخواهد ماند.»
نصارای نجران از مباهله دست برداشتند و با پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم وارد مذاکرات صلح شدند و شرایط حکومت اسلامی را پذیرفتند.
زمخشری در کشّاف از ام‏المؤمنین عایشه و رازی در تفسیر کبیر نقل کرده‏اند:
هنگامی که پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم برای مباهله خارج شد، عبایی سیاه بر دوش داشت، حسن آمد، حضرت او را زیر عبا قرار داد، آنگاه حسین آمد و حضرت عبا را بر روی او نیز پوشاند. سپس فاطمه و در آخر علی علیه‏السلام آمد. پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم ـ وقتی که همه آنان جمع شدند ـ فرمود: «انّما یرید اللّه لیذهب عنکم الرّجس اهل البیت…»10.
از مضمون مطالب فوق، استفاده می‏شود که: محور اهل‏بیت علیهم‏السلام فاطمه زهرا علیهاالسلام می‏باشد؛ فاطمه و پدرش، فاطمه و فرزندانش و فاطمه و همسرش.
زمخشری می‏گوید:
اینکه «ابناء» و «نساء» را بر «انفس» مقدّم داشت، برای این است که مکانت و منزلت آنان را روشن سازد و این، قوی‏ترین دلیل بر فضل اصحاب کسا علیهم‏السلام است.
طبری می‏گوید:
وقتی آیه «مباهله» نازل شد، پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم به دنبال حضرت علی، فاطمه، حسن و حسین فرستاد تا به نزد حضرت آیند.
در ذیل آیه «مودّت»11 نیز مفسّران اهل‏سنّت به خوبی، مکانت و منزلت فاطمه علیهاالسلام و اهل‏بیت علیهم‏السلام را بیان کرده‏اند.
زمخشری در ذیل آیه «قل لا اسئلکم علیه اجراً الاّ المودّة فی‏القربی»، این روایت را نقل کرده است:
بعد از نزول این آیه، گفته شد: ای رسول خدا! چه کسانی قربای تو هستند که ما موظّف به محبّت و مودّت آنان شده‏ایم؟
حضرت فرمود: «علیّ و فاطمة و ابناهما.»12
فخر رازی در معرّفی مصداق این آیه و اهل‏بیت علیهم‏السلام چنین گفته است:
«آل پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم کسانی‏اند که امر آنان به پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم برگشت می‏کند و هرکس که مآل کارش به پیامبر شدیدتر و کامل‏تر باشد، «آل» محسوب می‏شود. شکّی نیست که فاطمه، علی، حسن و حسین شدیدترین تعلّق و وابستگی را نسبت به پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم داشته‏اند، پس آنان آل پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم هستند.»13
فخر رازی برای اثبات وجوب محبّت نسبت به حضرت فاطمه، علی، حسن و حسین علیهم‏السلام چنین ادامه می‏دهد:
وقتی این چهارنفر؛ یعنی: فاطمه، علی، حسن و حسین علیهم‏السلام مصداق اهل‏بیت پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم هستند، لازم می‏آید که از عظمت ویژه‏ای برخوردار باشند. و بر این جایگاه رفیع و ویژه چند مطلب دلالت دارد:
1. همین آیه مودّت «…الاّ المودّة فی‏القربی».
2. شکّی نیست که پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم حضرت فاطمه علیهاالسلام را دوست می‏داشت و فرمود: «فاطمة بضعة منّی یؤذینی ما یؤذیها».
3. نقل متواتر، دلالت می‏کند که حضرت رسول صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم ، علی و حسن و حسین علیهم‏السلام را دوست می‏داشت، وقتی این مطلب ثابت شد بر امّت اسلامی واجب است مانند پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم این شخصیت‏های معنوی را دوست بدارند؛ زیرا قرآن می‏فرماید: «واتّبعوه لعلّکم تهتدون».14
در آیه دیگر آمده است: «فلیحذر الذین یخالفون عن امره»15 و در آیه دیگر: «قل ان کنتم تحبّون‏اللّه فاتّبعونی یحببکم اللّه»16؛ در آیه‏ای نیز «لقد کان لکم فی رسول اللّه اسوة حسنة»17.
فخر رازی در ادامه می‏گوید:
دعا برای آل پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم منصب بزرگی است و از این رو در پایان تشهّدِ نماز، برای آل پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم دعا قرار داده شده است: «اللّهمّ صلّ علی محمّد و علی آل محمّد وارحم محمّداً و آل محمّد.» و این تعظیم و بزرگداشت در حقّ هیچ کس غیر از آل پیامبر یافت نمی‏شود. همه اینها دلالت می‏کند که «محبت آل محمّد» واجب است.18
زمخشری در تفسیر خود، پس از آنکه اثبات می‏کند مراد از «قربی» و «آل»، حضرت فاطمه علیهاالسلام و همسر و فرزندانش هستند، ادامه می‏دهد که رسول خدا صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم فرمود:
«من مات علی حبّ آل محمّد مات شهیداً، اَلا و من مات علی حبّ آل محمّد مات مغفوراً له، اَلا و من مات علی حبّ آل محمّد مات تائباً، اَلا و من مات علی حبّ آل محمّد مات مؤمناً مستکمل الایمان، اَلا و من مات علی حبّ آل محمّد بشّره ملک الموت بالجنّة، ثمّ منکر و نکیر، اَلا و من مات علی حبّ آل محمّد یزف الی الجنّة کما تزف العروس الی بیت زوجها، اَلا و من مات علی حبّ آل محمّد فتح له فی قبره بابان الی الجنّة، اَلا و من مات علی حبّ آل محمّد جعل اللّه قبره مزار ملائکة الرّحمة، اَلا و من مات علی بغض آل محمّد لم یشمّ رائحة الجنّة».19
از سخنان فخر رازی چنین بر می‏آید که فاطمه زهرا علیهاالسلام محور آل البیت علیهم‏السلام است. وی می‏گوید:
«… و علیٌّ منهم لانّه کان من اهل بیته بسبب معاشرته بنت النّبی علیه‏السلام و ملازمته للنّبی20؛ حضرت علی علیه‏السلام به سبب زندگی و معاشرتش با دختر پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم و همراه بودنش با پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم از جمله اهل بیت است.»